Patnos'un ilk camisi unvanıyla bilinen Tarihi Ulu Camii net olmamakla beraber 146 yıl boyunca ayakta kalmayı başarmış bir Osmanlı dönemi eseridir. Bakımsızlık ve dönemim mühendislik şartlarınında elverdiği kadar ayakta kalan camii yıkılarak yerine Eski Merkez Camii İnşa edilmiştir.
Patnos'un büyük tarihi değerlerinden olan Patnos Tarihi Ulu Camii, Osmanlı İmparatorluğu tarafından yapılmıştır. Tarihi cami, dönemin mimarisine uygun ve dönemin mühendislik şartlarına uygun inşa edilmiştir.
Fatih Nüvedan Buluş, konuyla ilgili yaptığı araştırmalar neticesinde, dönemin tanıkları ile Ulu Cami'yi kaleme aldı.
Yaptığı çalışmalar sonucu kaleme aldığı yazıda: "Resimde görülen Patnos Eski Merkez Cami'nin yeri genişletilerek kısmen Cami Yaptırma Derneği arsası, kısmen Kültür Eğitim Vakfı arsaları üzerine inşa edilmiştir.
Eski caminin tarihçesi tam bilinmemekle beraber, 1844 ve 1850 yılları arasında zamanın sancak beyi tarafından inşa ettirildiği belirtilmektedir. 1973 yılında 130 yaşında vefat eden Hacı Osman Kılıç'ın ifadesine göre bu caminin temel hafriyatında çalıştığı ve temelden sürekli su çıktığı, inşa sahasının tamamen bataklık olduğu ve sızıntıyı önlemek için ağaçların ziftlenerek temele döşendiği ve üzerine temel atıldığı, bu şekilde inşaatın başladığı, bu tarih dikkate alınırsa caminin 1860 yıllarının başlarında inşa edildiğini söylemek mümkündür. O zamanki Osmanlı klasik mimarisinin bariz özelliklerini taşıyan caminin gelen rivayetlere göre yörenin en büyük idarecileri tarafından hizmete açılmıştır. Bu da takriben 1864-1865 yıllarına tekabül etmektedir.
Caminin ana duvarları kargir usulüyle yapılmıştır, tavanı tamamen ahşap olarak inşa edilmiş, caminin mihrabı duvardan oyma usulü ile minber ve kürsü de ahşap olarak yapılmıştır. Minaresi caminin sağ tarafında camiye bitişik görünümlüdür. Tek kapılı cami, zaman zaman çıkan karışıklıklarda kısmen zarar görmüş, yapılan restoreyle duvarların dış yüzleri renkli taşlarla kaplanmış ve şekillendirilmiştir. Söylentilerde caminin ilk banisi Sultan 2. Abdülhamit olduğu söylenmekle beraber, bunu teyit eden herhangi bir bilgi mevcut değildir.
Caminin 1996 yılına kadar ancak dayanabilen temellerinden çıkan ziftli keresteler yukarıdaki bilgilerin doğruluğunu kuvvetlendirmektedir. 12 metre boy, 8 metre eni ile 96 metrekarelik Patnos'un ilk ve tek camisi 1996 yılında ömrünü doldurmuş ve artık restore edilemeyecek durumda olduğundan yıkım kararı verilmiş ve yıkılmıştır ve bunun yerine tarihini yansıtacak, bu tarihi yaşatacak Patnos Kültür Eğitim Vakfı tarafından yeni bir cami inşa edilmiştir. Çeşitli sirkülasyon ve çeşitli engellemelere rağmen ve hatta bazı cami kürsülerinden menfi propagandalara rağmen Patnos'un köyden kente dönüşümünün tarihçesini yansıtacak bir mimari eser vakıf tarafından hayata geçirilmiştir." değinilmiştir.
Yorumlar
Kalan Karakter: