Ağrı’nın Patnos ilçesinin meşhur lezzeti otlu peynir, artık sadece damakları değil, cüzdanları da zorluyor. Yöresel bir miras olan ve Van çevresinde de yaygın olarak üretilen bu eşsiz peynir, son yıllarda artan fiyatlarıyla adeta lüks bir tüketim ürününe dönüşüyor. Koyun sütünden yapılan otlu peynirin kilogram fiyatı 310 TL’ye kadar yükselirken, bu durum hem yerel halkı hem de peyniri hediyelik olarak alanları kara kara düşündürüyor. Fakirin sofrasında baş köşede yer alan bu geleneksel tat, artık orta gelirli kesimlerin bile kolayca ulaşamayacağı bir noktaya geldi.
Fiyat Artışının Sebepleri:
Kuraklık ve Besicilik ZorluklarıPatnos’un otlu peynirinin fiyatlarındaki bu dramatik artışın ardında yatan temel nedenler, bölgedeki ekonomik ve çevresel faktörlerden kaynaklanıyor.
İlk olarak, son yıllarda Doğu Anadolu Bölgesi’nde yaşanan kuraklık, otlu peynirin üretimini ciddi şekilde etkiliyor. Yüksek rakımlı yaylalarda doğal olarak yetişen ve peynire eşsiz aromasını veren yabani otların verimi, kuraklık nedeniyle ciddi oranda azaldı. Bu otlar, koyun, keçi ve inek sütleriyle harmanlanarak üretilen otlu peynirin temel bileşenlerinden biri. Ancak ot veriminin düşmesi, süt üretimini de olumsuz etkiledi.
Hayvanlar, meralarda yeterli beslenemediği için süt verimi azaldı ve bu durum doğrudan peynir üretimine yansıdı.
İkinci önemli faktör ise besicilik sektörünün karşı karşıya olduğu zorluklar.
Besicilik, Patnos ve çevresinde temel geçim kaynaklarından biri olmasına rağmen, artan yem fiyatları, işçilik maliyetleri ve diğer giderler nedeniyle kar oranı giderek düşüyor. Birçok besici, bu ağır yükün altından kalkamayıp mesleği bırakma noktasına geliyor. Azalan hayvan sayısı ve süt üretimi, otlu peynir üretimini daha da kısıtlıyor. Peynirci esnafı, kırsal kesimlerdeki üreticilerin bu zorluklar nedeniyle üretimden çekildiğini ve bunun fiyatlara doğrudan yansıdığını belirtiyor.
“Otlu Peynir Sofralarımızdan Eksiliyor”Patnos ve Van çevresinde otlu peynir, kahvaltı sofralarının vazgeçilmezi olarak biliniyor. Ancak fiyatların 300-310 TL bandına ulaşması, bu lezzeti birçok aile için ulaşılmaz kılıyor. Yerel bir vatandaş, duygularını şu sözlerle ifade ediyor: “Otlu peynir, bizim kültürümüzün bir parçası. Kahvaltıda onsuz olmazdı, ama artık bu fiyatlarla almak imkânsız. Çocuklarım çok seviyor, ancak sofralarımız eksik kalmaya başladı.”
Bir başka Patnoslu ise, “Bu peynir sadece bir yiyecek değil, bizim kimliğimiz. Ama şimdi lüks oldu, hediye bile gönderemiyoruz” diyerek sitemini dile getiriyor.
Talebe Rağmen Erişim Zorluğu
Otlu peynirin ünü, Patnos ve Van sınırlarını aşarak Türkiye’nin dört bir yanına yayılmış durumda. Özellikle büyük şehirlerde yaşayan yöre halkı, bu peyniri sipariş ederek tüketmeye devam ediyor. Ancak fiyatlardaki artış, talebi de etkiliyor. Esnaf, müşterilerin genellikle sadece fiyat sorduğunu, ancak yüksek maliyetler nedeniyle satın almaktan vazgeçtiğini belirtiyor. Üretimdeki düşüş ve maliyet artışları, otlu peyniri lüks bir ürün haline getirirken, bu durum hem yerel halkı hem de peynirin kültürel değerini olumsuz etkiliyor.
Yorumlar
Kalan Karakter: